StarsiRodzice.pl na prezentacji "Strategii działań w starzejącym się społeczeństwie" w Biurze RPO

W Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich odbyła się prezentacja publikacji "Strategie działań w starzejącym się społeczeństwie". Monografia przygotowana pod auspicjami RPO przedstawia tezy i rekomendacje związane z demograficznym starzeniem się społeczeństwa. Portal StarsiRodzice.pl został zaproszony do udziału w spotkaniu przez Panią Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Irenę Lipowicz.

- Istnieje obawa, że starzenie się społeczeństwa będzie traktowane wyłącznie jako problem - mówiła Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Irena Lipowicz. Zdaniem RPO "Strategie..." pokazują kierunki
działania, dzięki którym starzejące społeczeństwo może i powinno być postrzegane przez pryzmat wyzwań. - Musimy mieć świadomość, że jesteśmy bardzo spóźnieni w reagowaniu na te wyzwania - mówiła Irena Lipowicz.

W konferencji  uczestniczył minister pracy i polityki społecznej, Władysław Kosiniak-Kamysz. - Strategia państwa musi być być wielokierunkowa: polityka społeczna, rynek pracy, aktywność społeczna i aktywność fizyczna. Cieszę się, że w dokumencie przygotowanym w Biurze RPO widać tę wielokierunkowość. To bardzo ważny materiał dla ministerstwa pracy - mówił Kosiniak-Kamysz.

Prace ekspertów zaangażowanych w projekt koordynowała prof. Barbara Szatur-Jaworska z Uniwersytetu Warszawskiego. - Chcieliśmy zaproponować dyskusję, jak myśleć o rozwoju kraju w kontekście starzenia się społeczeństwa. Celowo nazwaliśmy dokument końcowy strategiami, a nie strategią, bo kluczowe wydało nam się pokazanie wielości zagadnień wymagających strategicznego podejścia - powiedziała  prof. Szatur-Jaworska.  - Zależy nam, by przygotowany materiał był przede wszystkim użyteczny dla wszystkich podmiotów zaangażowanych w polityki publiczne - dodała pani profesor.

Po prezentacji "Strategii" odbyła się  dyskusja z udziałem autorów, ekspertów oraz przedstawicieli rządu. W spotkaniu dzięki internetowej telekonferencji  uczestniczyli samorządowcy i eksperci z całego kraju. Biuro RPO połączyło się m.in. ze Stargardem Szczecińskim - Stargardzkie Towarzystwo Budownictwa Społecznego stworzyło tzw.lokale wspomagane dla osób starszych. Uczestnicy konferencji mogli usłyszeć relacje mieszkańców takich lokali. O lokalnej strategii rozwiązywania problemów społecznych mówiła Małgorzata Chrapek, wójt gminy Wieprz w Małopolsce. W dyskusji wziął także udział prezydent Gdyni, Wojciech Szczurek.

Senior-obywatel

Prof. Barbara Szatur-Jaworska jest autorką propozycji katalogu zasad polityk publicznych prowadzonych w starzejącym się społeczeństwie. W odniesieniu do osób starszych konieczne jest m.in. zapewnienie im niezależności, bezpieczeństwa socjalnego, a także ich aktywizacja po odejściu na emeryturę. Starsze pokolenie powinno być traktowane podmiotowo i mieć możliwość współdecydowania w sprawach ważnych społecznie. Poza tym w katalogu zasad znalazło się wezwanie do solidarności pokoleń oraz sprawiedliwości międzypokoleniowej – chodzi o to, by przedstawiciele różnych generacji w równym stopniu odczuwali zarówno korzyści jak i obciążenia związane z sytuacją gospodarczą państwa.

Jak realizować w praktyce postulat o udziale osób starszych w życiu społecznym? Według autorów „Strategii..” warto rozważyć utworzenie instytucji Rzecznika Praw Osób Starszych w strukturze powiatu. Rzecznik udzielałby informacji i pomocy prawnej, a także podejmował określone działania sprzyjające pozytywnemu wizerunkowi seniorów. Eksperci popierają także powoływanie rad seniorów na poziomie dzielnicy. Rady są podmiotem pośredniczącym między obywatelami a władzami samorządowymi, których rolą jest zapewnienie siedziby i środków koniecznych do funkcjonowania takich ciał. Oprócz rad seniorów powinny powstawać także specjalne instytucje odpowiedzialne za realizację działań na rzecz osób starszych. Samorządy nie mogą jednak zadowalać się stworzeniem takiej komórki w swoich strukturach – konieczne jest rozliczanie biura z jego bieżącej aktywności.

Autorzy „Strategii...” podkreślają ponadto, że należy upowszechniać i maksymalnie ułatwiać osobom starszym udział w konsultacjach społecznych, a także promować ideę współpracy międzypokoleniowej. Warto tworzyć „kawiarnie obywatelskie”, organizować pikniki, warsztaty i innego rodzaju przedsięwzięcia, w których będą spotykać się przedstawiciele starszego i młodszego pokolenia. „Niezależnie od wieku, każdy człowiek ma wiele do zaoferowania drugiemu. Wartość wieku senioralnego jest tym większa, iż mając kompetentną wiedzę posiada się ponadto doświadczenie życiowe. Dlatego rola seniorów, na wielu płaszczyznach życia społecznego i politycznego, może stać się niebagatelna” – piszą Damian Kalita, Krystyna Rawska i Grażyna Staniszewska.

W części publikacji poświęconej aktywności społecznej i kulturalnej osób starszych można znaleźć postulat większej otwartości domów kultury, bibliotek, szkół, „orlików” i ośrodków pomocy społecznej na współpracę z seniorami oraz działania międzypokoleniowe. Eksperci podkreślają, że w ofercie instytucji kulturalnych nie może zabraknąć propozycji zarówno dla seniorów, którzy chcą aktywnie włączyć się w organizację i przygotowania, jak i tych, którzy chcą być jedynie uczestnikami zajęć. Ważną kwestią jest upowszechnianie dobrych praktyk, czemu mogą posłużyć np. nagrody dla samorządów za innowacyjne działania na rzecz seniorów, konkursy dla liderów środowisk seniorskich i starszych wolontariuszy, a także plebiscyty na miejsca przyjazne osobom starszym.

Opieka nad osobami starszymi

W dokumencie przygotowanym pod auspicjami RPO nie zabrakło także odniesienia do sytuacji rodzinnej seniorów. Zwrócono uwagę, że osoby starsze często bywają ofiarami przemocy w rodzinie. „Organy państwa powinny zostać uwrażliwione na problemy osób starszych” – pisze prof. dr hab. Barbara Mikołajczyk, która rekomenduje również poprawę skuteczności procedury tzw. niebieskiej karty, zwłaszcza w przypadku lekarzy. W „Strategiach...” znalazło się także zalecenie o upowszechnianiu wiedzy na temat praw pokrzywdzonego oraz możliwości alimentacji starszych rodziców i dziadków, np. za pośrednictwem Uniwersytetów Trzeciego Wieku.

Eksperci poruszyli również problem niewystarczającej opieki medycznej nad osobami starszymi. „Niestety, wg GUS dysponujemy bazą jedynie 569 łóżek geriatrycznych (wobec 26032 internistycznych), udzielając na nich zaledwie 0,77% ogółu świadczeń szpitalnych, co umiejscawia nas na jednym z ostatnich miejsc w Europie. Kierując się zaleceniami WHO, zasoby w Polsce powinno stanowić 7500 łóżek w szpitalnych oddziałach geriatrycznych i przynajmniej 300 poradni geriatrycznych” – piszą. Według autorów konieczna jest promocja zdrowego starzenia i profilaktyki chorób wieku starszego, m.in. przy pomocy działań edukacyjnych i kampanii społecznych. Eksperci rekomendują przygotowanie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Seniorów w Polsce, który kompleksowo objąłby całość zadań organizacyjnych, edukacyjnych i usługowych w kierunku poprawy systemu organizacji ochrony zdrowia ludzi starszych. Wśród propozycji znalazło się także powołanie koordynatora polityki zdrowotnej do spraw ludzi starszych w Ministerstwie Zdrowia oraz jak najszybsze wprowadzenie geriatrii jako fakultatywnego przedmiotu na kierunku lekarskim we wszystkich uczelniach medycznych.

W odniesieniu do potrzeb opiekuńczych osób starszych w „Strategiach...” postulowane jest doinwestowanie opieki instytucjonalnej, m.in. poprzez zwiększenie dochodów Domów Pomocy Społecznej, a także zwiększenie nakładów na opiekę środowiskową. „W Polsce – co jest ewenementem na skalę co najmniej europejską – więcej osób niesamodzielnych otrzymuje pomoc w placówkach zamkniętych niż korzysta z usług w miejscu swojego zamieszkania. Wiadomo tymczasem, że do pewnego stopnia niesamodzielności pomoc środowiskowa nie tylko jest tańsza, ale dodatkowo pozostawanie w domu wpływa pozytywnie na samopoczucie świadczeniobiorcy” – pisze dr hab. Piotr Błędowski. Według eksperta konieczne jest stworzenie nowego, kompleksowego systemu opieki długoterminowej, który uwzględniłby nie tylko aspekty medyczne, ale także innego rodzaju potrzeby niesamodzielnych seniorów, jak np. integracja ze środowiskiem lokalnym.

Aktywny senior

W „Strategiach...” podkreślono znaczenie aktywności fizycznej w życiu osób starszych. „Nie da się całkowicie zahamować naturalnych procesów starzenia, da się natomiast, dzięki systematycznej aktywności fizycznej, częściowo je złagodzić albo możliwie najbardziej opóźnić” – pisze dr hab. Ewa Kozdroń. Według autorki konieczna jest promocja aktywności ruchowej we wszystkich grupach wiekowych i zawodowych, a także likwidacja barier w dostępie do sportu. Należy podjąć walkę z powszechnymi negatywnymi zjawiskami, jak siedzący tryb życia i nadwaga, m.in. przy pomocy odpowiednich działań edukacyjnych.

Kolejnym ważnym zagadnieniem uwzględnionym w „Strategiach...”jest edukacja w starości i do starości, ze szczególną koncentracją na roli Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Autorki rozdziału poświęconemu tej kwestii rekomendują utworzenie interdyscyplinarnego zespołu ds. osób starszych, składającego się z przedstawicieli parlamentu, rządu, środowisk UTW i organizacji pozarządowych, samorządu terytorialnego, świata nauki i biznesu. Ekspertki postulują także podniesienie kształcenia osób starszych do rangi rządowego zadania administracji publicznej i objęcie go systemowym wsparciem ze strony państwa. Idea i działalność UTW powinna być szeroko upowszechniana i promowana.

W „Strategiach...” nie zabrakło odniesienia do kwestii sytuacji osób starszych na rynku pracy. „W przypadku Polski największym wyzwaniem wydaje się być brak wcześniejszych doświadczeń we wdrażaniu polityki zatrudnienia osób starszych, a zatem brak dobrego rozpoznania strategii i instrumentów oddziaływania państwa w tym obszarze” – pisze Tomasz Schimanek. Według autora Polska może i powinna inspirować się doświadczeniem innych państw, zwłaszcza Finlandii i Wielkiej Brytanii. Wśród postulatów znalazło się wyznaczenie „gospodarza” odpowiedzialnego w rządzie za przygotowanie i koordynację wdrażania spójnej polityki zatrudnienia osób starszych. Jak zaznaczono, realizacja tego zadania wymaga stałej współpracy rządu, samorządów, pracodawców, związków zawodowych, organizacji pozarządowych, świata nauki i mediów. W publikacji rekomenduje się racjonalne i jak najszersze wykorzystywanie środków krajowych i unijnych przeznaczonych na działania w zakresie aktywności zawodowej seniorów.

Senior-konsument

Eksperci odnieśli się również do kwestii odpowiedzi rynku dóbr i usług na potrzeby starszych konsumentów. Szczególnie dużo miejsca poświęcono korzystaniu z nowych technologii. „Być może warto zastanowić się nad wprowadzeniem ulg dla seniorów mających przynajmniej częściowo pokryć koszty dostępu do Internetu” – rekomenduje dr Piotr Szukalski. Według eksperta należy zadbać o upowszechnianie wiedzy na temat praw konsumenckich oraz przywilejów przysługujących seniorom. Producenci i usługodawcy podczas przygotowywania oferty dla osób starszych powinni z kolei brać pod uwagę, jak bardzo zróżnicowana jest to grupa pod względem potrzeb i możliwości.

W publikacji przygotowanej pod auspicjami RPO znalazły się również odwołania do koncepcji srebrnej gospodarki. Autorzy zwrócili uwagę, że zjawisko to może okazać się niezwykle korzystne nie tylko z punktu widzenia seniorów. „Wdrożenie koncepcji srebrnej gospodarki do strategii rozwoju regionu może stanowić dodatkowy czynnik jego dynamizacji” – pisze prof. dr hab. Stanisława Golinowska. Aby tak się stało, rekomenduje się m.in. podjęcie określonych inwestycji infrastrukturalnych, np. związanych z transportem. Na te postulaty powinien odpowiedzieć zarówno biznes jak i samorządy terytorialne.

Przestrzeń przyjazna seniorom

W „Strategiach...” poruszono również problem dostosowywania przestrzeni do potrzeb seniorów. „Warto adaptować do polskich warunków niektóre wzorce organizacji przestrzeni, takie jak oznaczenie przestrzeni w sposób zrozumiały dla osób starszych” – pisze dr hab. Waldemar Hoff. Dzięki odpowiednim oznaczeniom można uchronić seniorów przed stresem związanym z trudnościami w orientacji w przestrzeni. Dobrym rozwiązaniem jest choćby szersze wykorzystywanie kolorów w celu oznaczania punktów orientacyjnych. Ponadto, w przypadku osób starszych równie ważne jak fizyczna dostępność określonych miejsc jest poczucie bezpieczeństwa, np. w środkach transportu publicznego.

„Celem strategicznym powinno być umożliwienie ludziom starszym pozostawanie w mieszkaniu/domu tak długo jak tylko jest to możliwe, życie w bezpiecznym środowisku zamieszkania, przystosowanym do osobistych preferencji i zmieniających się możliwości” – pisze dr Maria Zrałek, autorka rozdziału poświęconego warunkom zamieszkania osób starszych. Wśród proponowanych działań znalazło się stworzenie warunków podnajmu części mieszkania seniora młodym rodzinom czy studentom. Według specjalistki, takie rozwiązanie mogłoby stanowić skuteczną odpowiedź na problem braku mieszkań dla młodych a także konieczności zapewnienia opieki osobom starszym. Kolejnym postulatem jest szersze wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych, dzięki którym seniorzy mogą bezpiecznie i komfortowo żyć we własnych mieszkaniach, korzystając jedynie z doraźnej pomocy opiekunów.

Wizerunek seniorów

W „Strategiach...” nie pominięto również kwestii wizerunku osób starszych oraz postaw społecznych wobec starości. „Z jednej strony starsi są przedstawiani jako obciążenie dla społeczeństwa, osoby zależne od innych i niesprawne, z drugiej strony pojawia się tendencja do przedstawiania nadaktywnej, na wszelkie sposoby odmłodzonej starości – taka wizja jest równie daleka od rzeczywistości. Brakuje różnorodności w przedstawianiu ludzi starych, pokazywania szerokiej palety stylów życia i charakterów” – zwracają uwagę Anna Chabiera i Beata Tokarz.

Według ekspertek, szczególnie dużo uwagi należy poświęcić roli mediów w kształtowaniu wizerunku osób starszych. Wśród rekomendacji znalazł się postulat badań obecności osób starszych w mediach oraz jakości przekazu medialnego związanego ze starością. Według autorek obecne zapisy Ustawy o radiofonii i telewizji w zakresie zakazu dyskryminacji nie są wystarczająco skuteczne jeśli chodzi o osoby starsze.

Pomocne w budowaniu korzystnego wizerunku starości mogą być kampanie społeczne, organizowanie konkursów dotyczących aktywności osób starszych, a także wspieranie produkcji filmowych i telewizyjnych, w których osoby starsze pokazywane są w pozytywnym kontekście. Jak podkreślają autorki rozdziału, za prawdziwą rewolucję należałoby uznać pojawienie się siwowłosej prezenterki w telewizji.

Zapytaj specjalistę na StarsiRodzice.pl: Jak pomóc mamie, która jest ofiarą przemocy?

Masz problem, wątpliwości, a może potrzebujesz rady? Uważasz, że na StarsiRodzice.pl powinniśmy poruszyć ważny temat związany ze starszymi osobami? Możesz skorzystać z funkcji "Zapytaj specjalistę". Postaramy się znaleźć odpowiedzi na Twoje pytania i przedstawić je w kolejnych artykułach, które zamieścimy na portalu StarsiRodzice.pl.

Ostatnio z funkcji "Zapytaj specjalistę" skorzystała pani Krystyna (imię zmienione), która poprosiła o radę w sprawie swojego teścia uzależnionego od alkoholu. 

„Mój 71-letni teść jest alkoholikiem. Pije, bije i terroryzuje teściową, która musi uciekać z domu. Mama jest schorowana i w dodatku opiekuje się chorą córką. Teść nie chce się leczyć. W przeszłości miał już wyrok w zawieszeniu za znęcanie się nad rodziną. Jest coraz gorzej... Co robić?” – pyta zdesperowana pani Krystyna.

O opinię poprosiliśmy Katarzynę Łukowską, psychologa, wicedyrektor Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Tekst można znaleźć pod tym linkiem.

StarsiRodzice.pl poleca: słuchacze UTW Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie organizują swoją pierwszą konferencję naukową

Są niezwykle pilnymi i aktywnymi słuchaczami. Teraz sami wystąpią w roli prelegentów! Dziś swoją pierwszą konferencję naukową organizuje Uniwersytet Trzeciego Wieku działający przy Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął rektor UR prof. dr hab. Włodzimierz Sady.

Tematem konferencji jest "Ochrona bioróżnorodności roślinnej i zwierzęcej oraz jej znaczenie dla środowiska i człowieka". W programie jest sesja plenarna naukowców z UR oraz przedstawicieli Ogrodu Botanicznego UJ i Ogrodu Zoologicznego w Krakowie, a przede wszystkim panele dyskusyjne przygotowane przez słuchaczy UTW. Koordynatorzy konferencji naukowej zapewniają, że referaty studentów-seniorów nie odbiegają swoim poziomem od tych przygotowanych przez ekspertów. 

Wystąpienia i dyskusje potrwają od 10 do około 16. Siedzibą I Konferencji Naukowej Słuchaczy UTW Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie jest Aula Centrum Kongresowego UR (Al. 29 Listopada 46, budynek Wydziału Leśnego).

Red. nacz. StarsiRodzice.pl dla poradnikzdrowie.pl o modzie na pomaganie rodzicom

"Warto podjąć wysiłek i przyłączyć się do nowej „mody” na pomaganie rodzicom w dobrym przeżywaniu starości" - mówi Maciej Zdziarski, szef portalu StarsiRodzice.pl dla serwisu poradnikzdrowie.pl.

Zachęcamy do lektury tekstu o tym, jak dorosłe dzieci seniorów mogą wpływać na jakość i styl ich życia.

"Warto wspólnie zastanowić się jak można pomóc swoim rodzicom, aby mogli dłużej cieszyć się dobrym zdrowiem. Być może ich mieszkanie wymaga pewnych zmian, aby stało się bardziej przyjazne? Może potrzebują pomocy w zakupach lub dokuczają im jakieś drobne dolegliwości, które bagatelizowane mogą przerodzić się w poważniejszy problem?" - zauważa portal poradnikzdrowie.pl.

W tekście można znaleźć wskazówki, jak przekonać starszego człowieka, by bardziej dbał o zdrowie, a także jak towarzyszyć rodzicom w chorobie. Artykuł można znaleźć tutaj.

Przygotowujmy się do starości. Magazyn "Strefa obywatelska" w radiu eM z udziałem red. nacz. StarsiRodzice.pl

- Trzeba jak najdłużej utrzymywać w aktywności społecznej osoby starsze. To ważne zwłaszcza po przejściu na emeryturę, gdy często dotychczasowe znajomości - głównie z kolegami z pracy - zanikają - mówił Maciej Zdziarski na antenie radia eM. Red. nacz. portalu StarsiRodzice.pl oraz prof. Adam Bartoszek, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego, jeden z rozmówców Macieja Zdziarskiego w książce "StarsiRodzice.pl. Recepty na dobrą starość", byli gośćmi programu "Strefa obywatelska", poświęconemu tematyce osób starszych.

Od lewej: red. nacz. StarsiRodzice.pl Maciej Zdziarski, red. Sylwester Strzałkowski, prof. Adam Bartoszek

Jak zaznaczyli uczestnicy programu, wielu polskich seniorów niestety nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej i intelektualnej. Starsi ludzie nie mają motywacji, by wyjść z domu, nie realizują swoich zainteresowań, utrzymują kontakty jedynie z najbliższymi krewnymi. Goście "Strefy obywatelskiej" rozmawiali o tym, co mogą zrobić rodziny, a także instytucje publiczne, by pomóc seniorom. - Spróbujmy zmienić filozofię myślenia i zastanowić się, co może zrobić każdy z nas i każda instytucja w zakresie swoich możliwości, by warunki życia seniorów się poprawiły - zaproponował prof. Bartoszek.

Socjolog zwrócił uwagę na różnice w podejściu do problemu starzenia w Polsce i Niemczech. W tym celu porównał dwa miasta: Katowice i Grunau. Jak zaznaczył, w niemieckim mieście całkowicie zlikwidowano bariery architektoniczne, podczas gdy w Polsce wciąż stanowią one poważny problem, gdyż terenami osiedli zarządzają spółdzielnie a nie władze miasta. - W Katowicach połowa dzielnic to dzielnice "starzejące się". Władze miejskie powinny przygotowywać jakieś rozwiązania i oferty - podkreślił prof. Bartoszek. Maciej Zdziarski opowiedział o patronie Instytutu Łukasiewicza, Ignacym Łukasiewiczu, który już sto kilkadziesiąt lat temu rozumiał, ze sukces gospodarczy jest możliwy, o ile jest podparty społeczną wrażliwością.

Prof. Bartoszek zaznaczył, że często często to sami seniorzy ze swoim sposobem myślenia stanowią poważną przeszkodę na drodze do poprawy warunków życia. - Umknęło nam, że od ostatnich kilkudziesięciu lat ludzie żyją znacznie dłużej. Trzeba zastanowić się, co zrobić, żeby jakość okresu starzenia była jak najlepsza - mówił Maciej Zdziarski. Prof. Bartoszek wśród warunków dobrego starzenia wymienił umiarkowaną lecz regularną aktywność fizyczną, odpowiednie odżywianie oraz dobre relacje społeczne.

Jak dodał red. nacz. StarsiRodzice.pl, istnieje wiele drobnych rozwiązań, które mogą ułatwić życie seniorom. - Przebudowa łazienki, zmiana wanny na prysznic, albo po prostu położenie maty antypoślizgowej - to nie kosztuje wiele, a może rozwiązać poważny problem. Złamanie nogi u 70-letniego człowieka może zupełnie odmienić jego społeczne zachowania, bo będzie się bał wyjść z domu.

StarsiRodzice.pl na II Małopolskim Forum UTW - relacja

- To wyjątkowe spotkanie, bo odbywa się w trakcie dobiegającego końca Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej a także Roku Uniwersytetów Trzeciego Wieku - mówiła Wiesława Borczyk, prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW podczas II Małopolskiego Forum UTW. W swoim wystąpieniu podkreślała, że polskie UTW są wyjątkowo mocno związane z uczelniami wyższymi, podczas gdy w innych krajach europejskich taka formuła działania nie jest zbyt rozpowszechniona.

Szefowa Federacji opowiedziała o najważniejszych dokonaniach i inicjatywach zrealizowanych w ramach Europejskiego Roku Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Należy do nich zwłaszcza utworzenie Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej oraz przyjęcie Deklaracji Końcowej "Paktu na rzecz Seniorów". Kolejnym krokiem w działaniach na rzecz seniorów powinno być według środowiska UTW utworzenie działu "osoby starsze" w administracji państwowej.

Wiesława Borczyk odwołała się także do wspólnej idei kierowanej przez siebie Federacji oraz portalu StarsiRodzice.pl dotyczącej zaangażowania seniorów w wolontariat na rzecz rodzin zastępczych. - Ludzie starsi mają bardzo dużo empatii i czasu. Trzeba tworzyć klimat, zrozumienie, by ci, którzy mogą przyjść z pomocą, byli do tego przygotowani - stwierdziła Wiesława Borczyk.

W II Małopolskim Forum UTW udział wzięło wielu liderów i wykładowców UTW w Małopolsce, którzy opowiadali o swoich doświadczeniach w pracy z seniorami. - Osoby starsze mają określone potrzeby i motywację, by doskonalić się wewnętrznie. Chcą dobrze funkcjonować w dzisiejszej rzeczywistości, dbać o zdrowie i swoją przyszłość - mówiła prof. dr hab. Zdzisława Zacłona z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu, przewodnicząca Rady Programowo–Naukowej Sądeckiego UTW.

Wszyscy liderzy środowiska naukowego obecni na Forum podkreślali, że prowadzenie zajęć dla seniorów to niezwykłe doświadczenie dla każdego wykładowcy. - Praca w UTW to wspaniała i wdzięczna działalność - podkreślała prof. Władysława Maria Francuz, koordynator UTW Politechniki Krakowskiej, autorka bloga eksperckiego na StarsiRodzice.pl.

StarsiRodzice.pl na II Małopolskim Forum UTW

Liderzy i przedstawiciele małopolskich Uniwersytetów Trzeciego Wieku spotkają się dziś w ramach II Małopolskiego Forum UTW. Podczas Forum poruszane będą tematy związane ze zwiększeniem udziału seniorów w życiu lokalnych społeczności, rozwojem UTW, promowaniem aktywnego stylu życia osób powyżej 50 roku życia, ochroną zdrowia, integracją osób starszych oraz  ich readaptacją społeczną w województwie małopolskim.

Forum odbędzie się w Ośrodku Recepcyjno - Szkoleniowym „Zielony Dół” w Krakowie (ul. Zielony Dół 4, 30-228 Kraków). Wydarzenie realizowane jest przez Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń UTW  przy wsparciu Województwa Małopolskiego w ramach projektu ”Małopolska seniorom – aktywny styl życia osób 50 +”. Patronat Honorowy nad wydarzeniem objął Marek Sowa, Marszałek Województwa Małopolskiego.

Oprócz liderów 40 UTW z Małopolski, w Forum wezmą udział również przedstawiciele władz i instytucji samorządowych, prezes Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża, rektorzy i wykładowcy   uczelni  wyższych sprawujących patronat naukowy nad UTW oraz reprezentanci innych organizacji pozarządowych. Na Forum obecna będzie także redakcja portalu StarsiRodzice.pl. Już teraz zapraszamy do przeczytania relacji, która pojawi się na blogu po zakończeniu imprezy.

StarsiRodzice.pl: dyskryminacja pracowników ze względu na wiek to wciąż poważny problem społeczny

Podczas gdy w ramach obchodów Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej wiele mówi się na temat promocji aktywności zawodowej seniorów, wciąż istotnym problemem w Polsce pozostaje dyskryminacja na rynku pracy ze względu na wiek. - Pomimo istniejącej ochrony prawnej w dalszym ciągu dochodzi do przypadków dyskryminowania osób starszych na rynku pracy - podkreśla Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, która prowadzi projekt „Z wiekiem na plus – szkolenia dla przedsiębiorstw”.

PARP zwraca uwagę, że seniorzy są dyskryminowani na rynku pracy na różne sposoby. Wiek okazuje się barierą już w procesie rekrutacji - wiele firm w ogłoszeniach zastrzega, że oczekuje aplikacji od osób młodych. Inną formą niesprawiedliwego traktowania ze względu na wiek jest uniemożliwianie lub utrudnianie osobom po 50. roku życia udziału w szkoleniach i kursach podnoszących kwalifikacje. Niektórzy pracodawcy wprost przyznają, że dokształcanie starszego pracownika jest mniej opłacalne niż inwestowanie w rozwój osoby młodej.

W przypadku wykonywania niektórych zawodów istnieje formalne ograniczenie wiekowe. Przykładowo farmaceuta powyżej 70. roku życia nie może samodzielnie kierować apteką. Z kolei jeśli chodzi o pilotów samolotów pasażerskich, funkcji kapitana nie może pełnić osoba powyżej 60. roku życia. Do 65. roku życia może pełnić funkcję drugiego pilota. Z kolei po przekroczeniu granicy 65 lat w ogóle nie może zasiąść za sterami samolotu liniowego. Według niektórych ekspertów tak sztywne limity nie są konieczne. Aby zapobiec dyskryminacji ze względu na wiek, lepszym rozwiązaniem byłaby stała weryfikacja zdolności konkretnej osoby do wykonywania obowiązków zawodowych.

Innym przypadkiem niesprawiedliwego traktowania jest zwalnianie pracowników po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Trzy lata temu uchwałę w tej sprawie wydał Sąd Najwyższy, który jednoznacznie stwierdził, że wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wyłącznie z powodu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego stanowi bezpośrednią dyskryminację ze względu na wiek.

Według PARP w celu wyeliminowania poważnego problemu, jakim w Polsce jest dyskryminacja osób starszych na rynku pracy, istotne jest promowanie idei zarządzania wiekiem. PARP opracowała „Wstępne standardy zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach”, wśród których znalazły się sprawdzone rozwiązania stosowane przez zachodnie przedsiębiorstwa. Według autorów opracowania, mogą one przynieść dobre rezultaty także w przypadku polskich firm.

Istnieje wiele możliwości działania w obrębie tak istotnych zagadnień jak np.  rekrutacja, kształcenie ustawiczne, elastyczne formy pracy, ochrona i promocja zdrowia czy przesunięcia pomiędzy stanowiskami. - Przedsiębiorstwa mające zamiar zastosować zarządzanie wiekiem powinny dokładnie przeanalizować sytuację, w jakiej się znajdują i wybrać z dostępnego katalogu narzędzi kilka takich, które są najlepiej dostosowane do potrzeb firmy i mogą potencjalnie przynieść najwięcej korzyści - podkreślają specjaliści z PARP. Więcej informacji na stronie internetowej www.zarzadzaniewiekiem.pl.

Jak dostosować się do nowej sytuacji demograficznej? Rozmowa StarsiRodzice.pl z prof. Ireną Wóycicką, Podsekretarzem Stanu ds. Społecznych w Kancelarii Prezydenta RP

StarsiRodzice.pl: W swoim wystąpieniu na Małopolskim Kongresie Polityki Społecznej mówiła pani o tym, że prezydent Bronisław Komorowski przyjął inną perspektywę myślenia o starzeniu. Nie powinniśmy  postrzegać tego procesu jako zagrożenia czy „demograficznego tsunami”, a raczej jako szansę?

Prof. Irena Wóycicka

Irena Wóycicka: To może zbyt dużo powiedziane. Nie chodzi o nazwanie tego w kategoriach szansy czy straty, ale raczej o mówienie o możliwościach dostosowania się do tego procesu. Możemy się dostosowywać w różny sposób.

Co to znaczy?

Każdy się starzeje, starzenie się jest pewnym życiowym procesem. Każdy z nas pewnie wielokrotnie myśli o tym, jak będzie wyglądała jego starość i w jakimś sensie przygotowuje się do niej. Zmiana polega na tym, że proces starzenia się przestał mieć tylko indywidualny wymiar,  nabrał charakteru społecznego. Ponieważ na skutek wydłużania się czasu trwania życia bardzo silnie będzie rosnąć liczba osób starszych, a wskaźnik dzietności pozostanie niski, będą pogarszać się relacje międzypokoleniowe. Na te procesy należy odpowiadać w różnych obszarach. Potrzebne są działania indywidualne, uświadomienie i pytanie: „co zrobię, jak zagospodaruję ten wydłużony okres życia?”. Potrzebne są również działania, które wzmacniają solidarność międzypokoleniową, pozwalają na zachowanie dobrej kondycji, dobrej jakości życia, bezpieczeństwa i poczucia miejsca w społeczeństwie rosnącej grupy osób starszych. To wezwanie do zwiększenia solidarności międzypokoleniowej, poszukiwania porozumienia. Nowy kształt solidarności międzypokoleniowej musi uzyskać różnego rodzaju wsparcie ze strony polityki społecznej.

O jakie wsparcie chodzi?

Dotyczy to zarówno znajdowania odpowiedniej przestrzeni, miejsca dla osób starszych jak też stworzenia przesłanek do poprawy ich stanu zdrowia. Jak mówiła prof. Kotowska, ta poprawa następuje systematycznie. Chodzi także o stworzenie przestrzeni do aktywności i uczestnictwa osób starszych w życiu społecznym, akceptacji, możliwości zachowania współpracy międzypokoleniowej w dziedzinie przekazywania tradycji, zderzenia różnych perspektyw typowych dla młodości i starości. Na poziomie krajowym wyzwania demograficzne dotyczą przede wszystkim opieki zdrowotnej, wzmocnienia zdrowia publicznego. Prezydent uważa, że niezbędna jest szeroka ustawa koordynująca ponadsektorowo wiele elementów, które będą wpływać na to, byśmy dłużej byli zdrowi.

A co z aktywnością zawodową osób starszych?

Dobre zdrowie w starszym wieku pozwala na aktywność. Ważną kwestią jest zachowanie równowagi systemów bezpieczeństwa socjalnego, stworzenia takich warunków organizacji pracy w przedsiębiorstwach, żeby osoby starsze mogły się tam odnaleźć. Chodzi o to, by za podniesieniem wieku emerytalnego poszły procesy dostosowawcze, które pozwolą osobom starszym funkcjonować w miejscu pracy. Inna forma wsparcia to kwestia większej dostępności do całego systemu kształcenia dorosłych. Wydłużona aktywność zawodowa przy obecnych zmianach technologicznych, zmianach popytu na rynku pracy, wymaga ciągłego przekwalifikowywania się, dokształcania, tak by utrzymać miejsce pracy. To także wiele działań, nazwijmy to „pozalegislacyjnych”, które wymagają większej świadomości i zrozumienia tego procesu zarówno ze strony pracodawców, jak i samorządów lokalnych i samych ludzi. Myślę, że Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej wniósł wiele do rozumienia procesu starzenia, co jest przesłanką do budowania właściwych strategii. Wiem, że wiele samorządów przygotowuje i wdraża takie strategie wielosektorowo, obejmując nimi wiele różnych dziedzin, z perspektywą włączającą i wzmacniającą wizualną obecność osób starszych. Tym, co wydaje się szalenie istotnym zadaniem dla nas wszystkich, jest zmiana wizerunku osób starszych. To coś co wnosimy my, a także same osoby starsze, akceptując ten wizerunek. To przesłanka do mechanizmów, które mogą wzmocnić solidarność międzypokoleniową.

Prof. Irena Wóycicka jest Podsekretarzem Stanu ds. Społecznych w Kancelarii Prezydenta RP. W czasach PRL była działaczką opozycji demokratycznej. Uczestniczyła w obradach Okrągłego Stołu w zespole ds. gospodarki i polityki społecznej. W pracy naukowej zajmowała się głównie problemami ubóstwa i wykluczenia społecznego, a także lokalną polityką społeczną i  reformami ubezpieczeń społecznych.

Nikt nie jest zwolniony z myślenia o starości. Rozmowa StarsiRodzice.pl z prof. Ireną Kotowską, kierownikiem Zakładu Demografii w Instytucie Statystyki i Demografii SGH

StarsiRodzice.pl: Podczas obchodów trwającego Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej wiele mówi się o potencjale ludzi starszych. To jednak bardzo zróżnicowana grupa. Może lepiej mówić o potencjale poszczególnych seniorów?

Prof. Irena Kotowska

Irena Kotowska: Wydaje mi się, że można w sposób ogólny charakteryzować potencjał osób starszych, choć oczywiście jest to grupa zróżnicowana. Gdy patrzymy na to zagadnienie z punktu widzenia odczuwania różnych ograniczeń, zaangażowania w życie zawodowe i społeczne, to widać to bardzo wyraźnie. Można wśród osób starszych wyróżnić grupę tzw. „młodszych starych”. Są różnie definiowani, ale na pewno to ludzie pomiędzy 60. a 75. rokiem życia. Są też osoby, które – najkrócej mówiąc – silnie odczuwają pewne ograniczenia, wynikające z naturalnego starzenia się organizmu. Mamy jednak wpływ na sposób ich odczuwania. Skoro mamy świadomość, że możemy żyć dłużej, to do tego trzeba się przygotowywać. Nie mówię, że przez całe życie, ale przynajmniej przez okres dorosłości. Myśląc o naszym życiu, zwykle myślimy o tym, co zrobimy, jak założymy rodzinę, zdobędziemy osiągnięcia w pracy. Kiedy ktoś pyta nas o plany życiowe, to te plany zazwyczaj dotyczą okresu młodości i dojrzałości. Ostatnia faza życia rzadziej jest przedmiotem planów i rozważań. Na szczęście coraz częściej pytamy: „co będzie pan robił po przejściu na emeryturę?”.  To także jest przedmiotem naszych decyzji i naszego zarządzania.

Kiedy należy zacząć myśleć o starości?

Na pewno towarzyszy nam niepokój, bo nie unikniemy ograniczenia sprawności fizycznej i mentalnej w bardzo zaawansowanym wieku. Tylko dla różnych osób ten zaawansowany wiek co innego oznacza. Jeśli chodzi o zapewnienie sobie zdrowia i dochodów w starszym wieku, mam dla młodych zły komunikat: muszą już teraz o tym myśleć. Chociaż – gdyby mi ktoś w latach 70. powiedział, że muszę się zastanowić, co będę robić, gdy osiągnę „ten” wiek, to bym go wyśmiała... Ja również nie byłam tego świadoma. Natomiast myślę, że teraz jest coraz więcej sygnałów, że trzeba o tym myśleć. Choćby sam system emerytalny, który bardzo silnie uzależnia nasze dochody w starszym wieku od tego, co zrobiliśmy wcześniej. Ten system jest sygnałem, że nie wystarczy liczyć na rozwiązania państwa. To także nasza decyzja i nasze wybory. Skoro osoby młode będą żyć jeszcze dłużej, to tym bardziej muszą myśleć wcześniej o tym, ile mają jeszcze przed sobą. Co według mnie nie jest złą perspektywą...

Trzeba myśleć o tym, jak właściwie wykorzystać ten czas?

Tak. Bardzo ważne jest, by podkreślać, że mamy możliwość wpływu – choć nie mówię, że pełnego, bo mogą przecież zdarzyć się pewne przypadki losowe. Ale to nie zwalnia nas z odpowiedzialności, z myślenia o przyszłości i kolejnych fazach życia. Oczywiście najlepiej jest myśleć o tym, co będziemy robić w wieku 20, 30 czy 40 lat, zwłaszcza, że przechodzenie do okresu dojrzałości i pełnej odpowiedzialności za siebie i innych przesuwa się w czasie. Okres życia „bez zobowiązań” wydłuża się i w związku z tym wszystko odsuwa się w czasie. Ale warto mieć świadomość wszystkich faz naszego życia i myśleć o tym, że każda z nich wymaga zastanowienia się: „co chciałbym wtedy robić?”. Oczywiście to się zmienia, ale myślę, że ważna jest sama perspektywa: „to” jest i trzeba będzie się tym zająć.

Prof. Irena Kotowska jest kierownikiem Zakładu Demografii w Instytucie Statystyki i Demografii SGH. W kręgu jej zainteresowań badawczych znajdują się m.in. współzależności procesów ekonomicznych i demograficznych, prognozowanie demograficzne, statystyka rynku pracy i warunków życia, a także polityka społeczna.

Zarząd Instytutu Łukasiewicza, partnera merytorycznego portalu StarsiRodzice.pl, przyjął plany działania na 2013 rok

Instytut Łukasiewicza przyjął plany działania na przyszły rok - można zapoznać się z nimi na odświeżonej stronie internetowej, wzbogaconej o nowe treści. W zakładce „Plany 2013” można znaleźć dokładne omówienie zamierzeń programowych i planów działania Instytutu Łukasiewicza w 9 sprecyzowanych obszarach.

Instytut nadal będzie wspierać merytorycznie portal www.StarsiRodzice.pl. Do zespołu blogujących ekspertów dołączają kolejni specjaliści i działacze zajmujący się na co dzień tematyką starzenia oraz aktywnością seniorów. Portal wciąż wzbogacany jest o nowe treści z zakresu zdrowia, psychologii, ekonomii czy polityki społecznej w odniesieniu do osób starszych.

W 2013 roku Instytut Łukasiewicza upubliczni badania, analizy i raporty na ważne tematy z pogranicza gospodarki i polityki społecznej, m.in. dotyczące kwestii aktywności zawodowej seniorów,  oferty rynku ubezpieczeniowego pod kątem potrzeb osób starszych, przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu, a także rynku usług opiekuńczych dla najstarszych. Ponadto Instytut zajmie się również tak istotnymi zagadnieniami, jak zwiększanie świadomości społecznej na temat dobrodziejstw i zagrożeń związanych z używaniem produktów farmaceutycznych oraz działalność edukacyjna i informacyjna na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom.

Instytut Łukasiewicza planuje wydanie kolejnych publikacji w formie zbiorów wywiadów z ekspertami z zakresu medycyny, ekonomii czy socjologii. Kwestie, które zostaną poruszone w wydawnictwach, to m.in. srebrna gospodarka i szanse jej rozwoju w Polsce a także problem starzenia się społeczeństwa jako wyzwanie dla polityki społecznej Polski.

Zarząd Instytutu Łukasiewicza zamierza budować swój ekspercki wizerunek, docierając do mediów opiniotwórczych z przekazem na temat znaczenia wyzwań demograficznych. W 2013 roku ukonstytuuje się zespół ekspertów Instytutu Łukasiewicza, który podejmie szeroką aktywność medialną.

Ważnym celem Instytutu Łukasiewicza na 2013 rok jest opracowywanie tematycznych baz danych – źródeł wiedzy użytecznej dla osób starszych i ich najbliższego otoczenia. W ramach projektu OswoićStarość.pl Instytut Łukasiewicza przygotuje bazę dostępnych publikacji i artykułów dotyczących kwestii starzenia się społeczeństwa. Ponadto udostępniona zostanie ogólnopolska baza placówek świadczących specjalistyczną opiekę medyczną w zakresie geriatrii, która tworzona jest we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Instytut przygotuje również bazę instytucji polityki społecznej oraz procedur administracyjnych i urzędowych, związanych z pomocą dla osób starszych i przewlekle chorych.

W 2013 roku Instytut Łukasiewicza zrealizuje cykle audycji tematycznych, które będą nieodpłatnie udostępniane do wyemitowania na antenach rozgłośni Polskiego Radia w całej Polsce, a także lokalnych rozgłośni komercyjnych. Wśród tematów audycji znajdą się m.in. tak ważne społecznie kwestie jak aktywne starzenie się, znaczenie profilaktyki zdrowotnej, a także aktywność społeczna w starszym wieku.

W przyszłym roku we współpracy z władzami Miasta Jasło Instytut Łukasiewicza stworzy portal poświęcony patronowi Fundacji – Ignacemu Łukasiewiczowi. Witryna będzie funkcjonalnym, użytecznym i nowoczesnym źródłem informacji na temat Ignacego Łukasiewicza, a zwłaszcza jego działalności na terenie Jasła oraz całej Galicji. Na stronie znajdą się wysokiej jakości teksty oraz fotografie, odwołujące się nie tylko do określonych elementów życiorysu Łukasiewicza, ale także do współcześnie obserwowanych efektów jego działalności.

W 2013 roku Instytut Łukasiewicza we współpracy z władzami Miasta Jasło rozpocznie przygotowania do realizacji projektu „Farmaceutyczne Davos". Zakłada on organizację w Jaśle wydarzenia o charakterze naukowo-biznesowym na wzór renomowanego corocznego Forum Ekonomicznego w Krynicy. Będzie to dzień konferencji, paneli dyskusyjnych i spotkań przedstawicieli środowiska farmaceutycznego, poświęconych zagadnieniu starzenia się, ważnego zarówno z punktu widzenia środowiska i przemysłu farmaceutycznego, jak i opinii publicznej (mediów, środowisk naukowych i politycznych).

W 2013 roku będzie kontynuowany cykl spotkań w ramach Akademii Samorządu Instytutu Łukasiewicza. Celem inicjatywy jest promowanie szeroko rozumianej edukacji obywatelskiej wśród młodego pokolenia Polaków. Przedstawiciele młodzieży licealnej i akademickiej z Małopolski wezmą udział w wykładach i prelekcjach z udziałem zaproszonych gości – ekspertów z zakresu spraw publicznych. Projekt jest realizowany przez Instytut Łukasiewicza na zasadzie non-profit własnymi zasobami, a także dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, który patronuje inicjatywie i użycza pomieszczeń do realizacji zajęć.

Zarząd Instytutu Łukasiewicza podsumował także projekty i działania prowadzone w dobiegającym końca 2012 roku. Realizowane przedsięwzięcia wpisują się w założenia i postulaty trwającego Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej.

Jedną z najważniejszych inicjatyw Instytutu Łukasiewicza w mijającym roku jest ogólnopolski projekt „Dziadkowie to skarb!” pod patronatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej Władysława Kosiniaka-Kamysza. Materiały projektu promujące działania na rzecz seniorów dotarły do 2479 gmin i 314 powiatów. Samorządowcy otrzymali informator z przykładami dobrych praktyk, a uczniowie szkół w całej Polsce – ulotki promujące solidarność międzypokoleniową z okazji Międzynarodowego Dnia Osób Starszych. Instytut Łukasiewicza prowadzi także portal www.dziadkowietoskarb.pl, na którym na bieżąco publikuje informacje dotyczące działań w ramach projektu oraz innych inicjatyw przygotowanych z myślą o seniorach. Ponadto Instytut wyprodukował cykl 10 audycji „Dziadkowie to skarb!”, które zostały bezpłatnie przekazane rozgłośniom radiowym. Programy zostały wyemitowane bądź są w trakcie emisji na antenach większości rozgłośni regionalnych Polskiego Radia.

We wrześniu 2012 nakładem Instytutu Łukasiewicza ukazała się książka Macieja Zdziarskiego "StarsiRodzice.pl. Recepty na dobrą starość". W 16 rozmowach z ekspertami z zakresu gerontologii, medycyny, psychologii, ekonomii i socjologii poszukiwano odpowiedzi na ważne pytania. Kiedy zaczyna się starość? Jak pomóc rodzicom, by mogli dłużej cieszyć się dobrym zdrowiem? Co zrobić, by mieszkanie było bardziej przyjazne dla seniora? Wywiady z ekspertami przybliżyły różne aspekty starzenia i stanowią ważne podpowiedzi przydatne dorosłym dzieciom i starzejącym się rodzicom.

Uruchomiony został także portal StarsiRodzice.pl - pierwsze miejsce w Internecie stworzone z myślą o dorosłych dzieciach starzejących się rodziców. Instytut Łukasiewicza merytorycznie wsparł serwis, którego celem jest m.in. promocja aktywnej, zdrowej starości.

W związku z otrzymaniem dofinansowania w ramach Rządowego Programu Aktywności Społecznej Osób Starszych (ASOS), w październiku 2012 roku Instytut Łukasiewicza przystąpił do realizacji nowego projektu: OswoićStarość.pl.

W grudniu br. ukaże się książka pt. "OswoićStarość.pl". Publikacja będzie składała się z wywiadów z osobami aktywnymi w dziedzinie polityki społecznej, przedstawicielami środowisk naukowych oraz organizacji pozarządowych, kierujących swoją ofertę bezpośrednio do seniorów. Książka "OswoićStarość.pl" zostanie przesłana do wszystkich Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce. W ramach projektu Instytut Łukasiewicza przygotuje również witrynę www.OswoićStarość.pl, która będzie bazą wiedzy o publikacjach naukowych i publicystycznych z zakresu polityki społecznej w odniesieniu do osób starszych.

Wśród rozmówców w książce "OswoićStarość.pl" znajdą się m.in. Minister Pracy i Polityki Społecznej Władysław Kosiniak-Kamysz, Wiesława Borczyk, szefowa Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW, Krystyna Lewkowicz, koordynator Ogólnopolskiego Porozumienia UTW w Warszawie, prof. Adam Windak, krajowy konsultant ds. medycyny rodzinnej, a także znana aktorka Emilia Krakowska.

Nie wstydźmy się słowa „stary”. Rozmowa StarsiRodzice.pl z dr Joanną Staręgą-Piasek, politykiem społecznym, doradcą w Kancelarii Prezydenta RP

StarsiRodzice.pl: Mówiąc o osobach „60+”, używa pani konsekwentnie określenia „ludzie starzy”. Czy przymiotnik „stary” nie został dziś wyparty przez inne, może trochę bardziej delikatne określenia, jak „senior” czy „osoba starsza”?

Dr Joanna Staręga-Piasek

Joanna Staręga-Piasek: Uważam, że nie ma się czego wstydzić. Nie pochwalam np. nazywania domów ludzi starych „domami złotej jesieni”, „spadającego liścia”... Nazywajmy rzeczy po imieniu. Podnieśmy starość do takiej samej rangi i ważności jak młodość. Oczywiście co innego robimy, inaczej żyjemy, ale starość to nie jest dysfunkcja. To pewna faza w życiu – dla niektórych trudniejsza, dla innych łatwiejsza, ale być starym to wartość. Język jest bardzo ważny. Mówimy o „nich”, że są kochani, wspaniali... Ale kto? Starzy ludzie – z ich doświadczeniem, umiejętnościami. Używam określenia „ludzie starzy” dość konsekwentnie, staram się go bronić i doprowadzić do tego, by nie było to określenie pejoratywne, ale opisowe.

Pod pojęciem „starość” kryją się jednak bardzo różne cechy.

W obrębie grupy ludzi starych są bardzo różni ludzie. Do starości prowadzą różne drogi – inne są zachowania, inna adaptacja. Tak naprawdę przedkładam starość psychospołeczną nad starość chronologiczną. Jeśli ktoś mówi, że ma ponad pięćdziesiąt lat, ale dla niego „życie jest okropne”, „wszyscy są straszni”, nie chce się ruszać, nie ma żadnych zainteresowań, jest wściekły na całą rodzinę – to właśnie on jest stary. A jeżeli komuś rano chce się wstać, odwiedzić znajomych, zagrać w karty, pójść do kina, poczytać gazetę czy książkę – to jest zupełnie innym partnerem.

Podejście do własnej starości jest ważniejsze od tego, co wpisane w metrykę?

Tak. Powiem więcej – życia na starość można się nauczyć. Do starości można się przygotować, tak jak przygotowujemy się przed pójściem w góry. Potrzebny jest trening, dobre ubranie i buty. Po prostu wiem, co mnie czeka. Jeżeli nie będziemy odrzucać starości i ludzi starych, za to będziemy przystosowywać nasze otoczenie i ich samych do nowych wyzwań, innych wymagań i możliwości, to będzie wspaniały okres życia dla wielu osób. Dla wielu osób już jest.

Dr Joanna Staręga-Piasek jest politykiem społecznym, doradcą w Kancelarii Prezydenta RP. Od 1999 roku pełni funkcję dyrektora Instytutu Rozwoju Służb Społecznych. Jest redaktorem naczelnym „Pracy Socjalnej”, „Problemów Opiekuńczo-Wychowawczych” oraz „Niepełnosprawności i Rehabilitacji”. Brała udział w obradach Okrągłego Stołu w ramach stolika ds. zdrowia i pomocy społecznej. Zawodowo zajmowała się sprawami pomocy społecznej i problematyką dotyczącą osób niepełnosprawnych. Jest honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego.

StarsiRodzice.pl na konferencji Uniwersytetów Trzeciego Wieku: przyjęto deklarację końcową Paktu na rzecz Seniorów

Dbanie o wysokie standardy oraz dobrą markę Uniwersytetów Trzeciego Wieku to jedne z najważniejszych elementów strategii działania dla UTW przyjętej podczas wczorajszej konferencji. Wśród innych zapisów znajdują się m.in. rozwój przedsiębiorczości i aktywności zawodowej osób starszych, a także wolontariatu wewnątrz i międzypokoleniowego.

W deklaracji końcowej przyjętej podczas Ogólnopolskiej Konferencji UTW "Pakt na rzecz Seniorów" zapowiedziano utworzenie Krajowej Rady Konsultacyjnej ds. UTW, która ma być organem reprezentującym środowisko oraz kształtującym jego politykę.

Przedstawiciele polskich UTW przedstawili także własne rekomendacje co do kierunków polityki senioralnej państwa. Według sygnatariuszy deklaracji, w celu stworzenia spójnej strategii konieczne jest utworzenie osobnego działu administracji rządowej poświęconego osobom starszym. UTW uważają ponadto, że władze na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym powinny korzystać z ich dotychczasowych doświadczeń i dorobku przy projektowaniu własnej polityki senioralnej.

UTW apelują także o to, by uznać je za pełnoprawną część państwowego systemu edukacji, biorąc pod uwagę ważną społecznie rolę, jaką pełnią od lat. Przedstawiciele środowiska zwrócili uwagę, że polskie UTW to ważne "centra profilaktyki gerontologicznej", które umożliwiają seniorom utrzymywanie dobrej kondycji psychofizycznej, zapewniają poczucie bezpieczeństwa, integrację społeczną oraz inspirują aktywność i solidarność międzypokoleniową. 

Sygnatariusze deklaracji końcowej "Paktu na rzecz Seniorów" zaapelowali do rządu o kontynuowanie zmian legislacyjnych przyjaznych osobom starszym. Zaprosili także władze do wypracowania stałych form i zasad konsultacji społecznych, które umożliwią organizacjom seniorskim partycypację w podejmowaniu decyzji z zakresu polityki senioralnej.

Transmisję z Konferencji UTW można zobaczyć tutaj.

Fot. Miłosz Sałaciński (zyciebydgoszczy.pl)

StarsiRodzice.pl na Małopolskim Kongresie Polityki Społecznej – relacja

Zakończył się Małopolski Kongres Polityki Społecznej „(Nie)czekając na starość - wyzwania dla polityki społecznej w obliczu demograficznych przemian” z udziałem redakcji portalu StarsiRodzice.pl. Podczas dwóch dni Kongresu dyskutowaliśmy z najważniejszymi ekspertami w dziedzinie starzenia się i starości. Maciej Zdziarski, redaktor naczelny portalu StarsiRodzice.pl, prowadził konferencję, moderował dyskusję, rozmawiał z politykami społecznymi z Kancelarii Prezydenta RP, a także demografami, socjologami i gerontologami.

Prof. Irena Wóycicka

Kongres otworzyły wystąpienia ekspertek z Kancelarii Prezydenta RP, które mówiły o konsekwencjach procesów demograficznych dla różnych obszarów aktywności państwa. Zgodnie stwierdziły, że choć konieczna jest odpowiedź na wyzwania starzejącego się społeczeństwa, nie warto nim straszyć. - Przestrzegałabym przed mówieniem o tsunami demograficznym. Mówmy o starzeniu się, o tym, by lepiej przygotować się do tego procesu - zaznaczyła prof. Irena Wóycicka, podsekretarz stanu ds. społecznych w Kancelarii Prezydenta RP.

Dr Joanna Staręga-Piasek

Kolejna z uczestniczek Kongresu także zwróciła uwagę na konieczność przyjęcia właściwej perspektywy w patrzeniu na zachodzące procesy demograficzne. - Istotą przygotowania się do starości nie jest zamknięcie oczu na zmiany, ale absorpcja tych zmian. Trudno to wygenerować samemu. Jest do tego potrzebna polityka społeczna, czyli takie organizowanie życia, które pozwala na rozwój, zaspokojenie swoich potrzeb, dobre funkcjonowanie w świecie – mówiła dr Joanna Staręga-Piasek, doradca w Kancelarii Prezydenta RP.

Prof. Irena Kotowska w rozmowie z Maciejem Zdziarskim

Wszyscy uczestnicy Kongresu zwrócili uwagę na konieczność dostrzeżenia potencjału osób starszych – zarówno przez państwo, jak i przez społeczeństwo. Polscy seniorzy są bowiem nośnikami tego, co demografowie i socjologowie nazywają kapitałem społecznym. - Mamy potencjał, który musimy wykorzystać. Kolejne generacje mają niespotykaną wcześniej szansę dłuższego bycia ze sobą. To bardzo ważny, jakościowy element naszego życia. Ignorowanie potencjału osób starszych jest ogromną stratą społeczną i ekonomiczną – podkreślała prof. Irena Kotowska, demograf z warszawskiej SGH. 

Aby umieć dostrzec w starszych ludziach potencjał, konieczne są działania edukacyjne i promujące pozytywny wizerunek seniorów. Jak zauważyła bowiem prof. Zofia Szarota, gerontolog z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, od wieków starość można postrzegać na dwa sposoby. Może kojarzyć się z niedołężnością i zgnuśnieniem. Może być też postrzegana jako dobry, twórczy okres życia człowieka, w którym zachowuje on siły witalne i stanowi źródło mądrości dla młodszych. Aby wypromować drugi, pożądany obraz starości, konieczna jest właściwa edukacja. - To zadanie dla szkoły, rodziny, mediów – stwierdziła prof. Szarota.

Prof. Barbara Szatur-Jaworska

Oswajanie starości to zadanie, które dotyczy niemal każdego obszaru działania i funkcjonowania w państwie i w społeczeństwie. Zwróciła na to uwagę prof. Barbara Szatur-Jaworska, gerontolog i politolog w Instytucie Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego. - Nie chodzi o to, by zbudować program polityki senioralnej i uznać, że sprawę mamy załatwioną. Jeśli budujemy sieć komunikacji publicznej czy infrastrukturę instytucji kulturalnych, należy odpowiedzieć na pytanie: czy są one dostosowane do potrzeb i możliwości osób starszych? - zaznaczyła prof. Szatur-Jaworska. - W związku z zasadniczą zmianą struktury demograficznej, po to, byśmy mogli funkcjonować tak jak dotychczas, wszystko wokół musi się zmienić.

Maciej Zdziarski poprowadził debatę międzypokoleniową

Pierwszy dzień Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej zakończyła międzypokoleniowa debata, którą poprowadził Maciej Zdziarski. Dyskusję zdominował temat aktywności zawodowej seniorów. - Z "Diagnozy Społecznej" wynika, że zdecydowana większość osób powyżej 60. roku życia nie chce pracować - zauważył redaktor naczelny serwisu StarsiRodzice.pl. Seniorzy obecni na sali zaznaczyli, że wiele osób starszych czuje się zmuszonych do pracy ze względów ekonomicznych. - Jest pewna grupa ludzi, która traktuje pracę jako przymus, natomiast większość osób starych myśli o tym, w jaki sposób zagospodarować swoje życie. Chodzi o szerszego rodzaju aktywność, a praca jest jego szczególnym rodzajem - wyjaśnił prof. Wiesław Łukaszewski, psycholog ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.

Wszyscy przyznali, że choć większość osób zdaje sobie sprawę ze znaczenia aktywnego trybu życia, to jednak niewielu go prowadzi. - Bardzo ważna jest obecność ludzi, którzy są zachętą do aktywności. Ale są też ludzie, którzy do niej zniechęcają. Trzeba przestać ukrywać się ze swoją aktywnością, nie można tworzyć gett - zauważył prof. Łukaszewski.

Właśnie zagadnieniu aktywności osób starszych poświęcony był drugi dzień Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej. Jedną z prelekcji wygłosiła Wiesława Borczyk, szefowa Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW. Opowiadała m.in. o aktywizacji seniorów prowadzonej przez Uniwersytety Trzeciego Wieku. Odwołała się także do wspólnego pomysłu UTW i portalu StarsiRodzice.pl o zaangażowaniu starszych osób w pomoc polskim rodzinom zastępczym. 1 października Maciej Zdziarski i szefowa UTW wystąpili o to do Ministra Pracy i Polityki Społecznej Władysława Kosiniaka-Kamysza, który przychylnie odniósł się do inicjatywy.

- Uruchamiamy szkolenie dla starszych wolontariuszy, którzy pomogą rodzinom zastępczym. Wykorzystajmy potencjał ludzi w wieku 55+, bo oprócz tego, że przychodzą do UTW uczyć się, mogą także dać coś od siebie - zaapelowała Wiesława Borczyk.

Kolejny z prelegentów, dr Paweł Kubicki z warszawskiej SGH, odniósł się do kwestii rozróżnienia między sformułowaniem "aktywna starość" a "aktywne starzenie się". Jak podkreślił, ze względu na błędne tłumaczenie nazwy Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, debatę publiczną zdominowało pierwsze zagadnienie, tymczasem niezwykle istotne jest poświęcenie jak największej uwagi drugiej kwestii. Aktywne starzenie się dotyczy również tych osób, które w chwili obecnej są młode.

Dr Paweł Kubicki

Wystąpienie dr. Kubickiego poświęcone było zagadnieniu miast przyjaznych osobom starszych. Jak podkreślił naukowiec, według niego nie należy mówić o miastach czy gminach przyjaznych seniorom, a raczej o miastach i gminach przyjaznych ludziom w każdym wieku. Obszary decydujące o tym czy miasto jest przyjazne ludziom, w tym zwłaszcza osobom starszym to m.in. przestrzeń publiczna, mieszkalnictwo, transport, wsparcie środowiskowe i usługi zdrowotne, partycypacja społeczna, aktywność obywatelska i zatrudnienie, szacunek i integracja obywatelska.

- W Polsce seniorzy zwracają uwagę przede wszystkim na bariery związane z fizyczną dostępnością. To ich najbardziej boli. Ci zdrowsi i aktywniejsi koncentrują się na kwestiach związanych z aktywnym uczestnictwem w życiu społeczności lokalnej - stwierdził dr Paweł Kubicki.

Kolejną istotną kwestią pozostaje aktywność seniorów w wirtualnym świecie. - Istnieje bardzo wyraźna różnica pomiędzy fizyczną dostępnością internetu a faktem korzystania z niego przez osoby starsze - stwierdził Wojciech Kowalik, socjolog z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. - Jeśli mówimy o e-integracji, to musimy pomyśleć o kompleksowym włączeniu seniorów. Występuje zależność pomiędzy aktywnością osób starszych a korzystaniem przez nich z internetu. Można mówić o efekcie synergii - wyjaśnił Wojciech Kowalik. Socjolog zwrócił uwagę, że w przypadku korzystania z Internetu przez seniorów ważna jest nie tylko infrastruktura, ale przede wszystkim wzbudzenie motywacji, wskazywanie korzyści i rozwijanie kompetencji osób starszych. 

StarsiRodzice.pl poleca: Centrum Inicjatyw Senioralnych, laureat nagrody Komisji Europejskiej

Centrum Inicjatyw Senioralnych z Poznania otrzymało drugą nagrodę w konkursie pt. „Środowiska przyjazne osobom starszym”, zorganizowanym przez Komisję Europejską w ramach Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. - Nagroda jest wyrazem uznania dla wybitnych osiągnięć władz regionalnych lub lokalnych, które pomagają tworzyć otwarte i sprzyjające integracji środowiska lokalne - podało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na swojej stronie internetowej.

Projekt CIS "Miasto otwarte dla wszystkich - działania Centrum Inicjatyw Senioralnych jako przykład promocji aktywnego starzenia się" został wyróżniony spośród 233 nadesłanych projektów.

Oficjalne wręczenie nagród odbyło się 13 listopada 2012 r. w Brukseli. W imieniu Centrum nagrodę z rąk László Andora, Komisarza ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, odebrała Maria Sitarska.

CIS to jedna z pierwszych polskich jednostek dedykowanych seniorom powołana przez organ samorządowy. Powstała na mocy uchwały Rady Miasta Poznania z inicjatywy Miejskiej Rady Seniorów. Centrum niezwykle intensywnie działa na rzecz starszych mieszkańców Poznania. Do najważniejszych inicjatyw CIS można zaliczyć Punkt Informacji 50+, Poznański Wolontariat 50+ oraz akcję „Miejsce przyjazne seniorom”.

Redakcja portalu StarsiRodzice.pl serdecznie gratuluje Centrum Inicjatyw Senioralnych, które na swoim profilu na Facebooku kilkakrotnie poleciło nasze treści. Życzymy wielu kolejnych udanych inicjatyw i sukcesów!

StarsiRodzice.pl na konferencji Uniwersytetów Trzeciego Wieku

Przyjęcie „Paktu na rzecz Seniorów” to najważniejszy punkt programu Ogólnopolskiej Konferencji Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Konferencja odbywa się w sali kolumnowej Sejmu RP. W spotkaniu uczestniczą reprezentanci UTW z całej Polski.

Krystyna Lewkowicz i poseł Michał Szczerba

Rok 2012 został ogłoszony Rokiem Uniwersytetów Trzeciego Wieku, a patronat nad działaniami objęła Małżonka Prezydenta Rzeczypospolitej Anna Komorowska. Przyjęcie deklaracji to ostatnie ważne wydarzenie roku, który pokazał rolę, jaką w społecznościach lokalnych odgrywają uniwersytety. Michał Szczerba, przewodniczący parlamentarnego Zespołu ds. UTW, przypomniał, że ich liczba przekroczyła 400. – To więcej niż we Francji i Wielkiej Brytanii – podkreślił poseł.

Cezary Grabarczyk, wicemarszałek Sejmu RP,  powiedział, że ruch UTW pozwala seniorom czerpać radość z aktywnego życia. - Chcę Wam, organizatorom uniwersytetów, serdecznie podziękować - powiedział wicemarszałek, otwierając konferencję.

Min. Władysław Kosiniak-Kamysz i Min. Jacek Michałowski

Jacek Michałowski, szef Kancelarii Prezydenta RP, przypomniał początki dynamicznego rozwoju UTW w Polsce. -Uczestniczyłem w tych działaniach jako dyrektor Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności – przypomniał Jacek Michałowski. Szef Kancelarii przekazał uczestnikom pozdrowienia od Pary Prezydenckiej, która – jak podkreślił – aktywnie wspiera inicjatywy na rzecz osób starszych.

Władysław Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki społecznej, powiedział, że energia seniorów potrzebna jest Polsce. – Nie byłoby UTW, gdyby nie państwa zaangażowanie – stwierdził minister Kosiniak-Kamysz.  Przypomniał również, że w ramach programu Aktywności Społecznej Osób Starszych organizacje pozarządowe otrzymają 60 milionów złotych na działania na rzecz seniorów. Kosiniak-Kamysz podziękował także za wsparcie środowiska senioralnego. - Wczoraj minął rok, odkąd jestem ministrem. Spotkania z wami dodawały mi energii i siły - mówił szef resortu pracy i polityki społecznej.

Wiesława Borczyk i Krystyna Lewkowicz

Organizatorzy zaplanowali dwie debaty eksperckie: „Czy uniwersytety mają szansę stać się partnerem w kreowaniu polityki senioralnej państwa?” oraz „Strategia i wyzwania dla Uniwersytetów Trzeciego Wieku”.  Moderację debat powierzono Wiesławie Borczyk,  szefowej Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW oraz Krystynie Lewkowicz, która kieruje ogólnopolskim porozumieniem UTW.

Liderki środowiska wystąpią w publikacji „OswoićStarość.pl”, przygotowywanej przez Instytut Łukasiewicza. To kontynuacja książki „StarsiRodzice.pl. Recepty na dobrą starość”. Publikacja trafi za darmo do wszystkich uniwersytetów w Polsce za sprawą wsparcia z rządowego programu Aktywności Społecznej Osób Starszych. Wydawnictwo otworzy rozmowa z ministrem pracy i polityki społecznej, Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem. To właśnie w resorcie pracy powstaje rządowa strategia, która będzie odpowiedzią na demograficzne starzenie się społeczeństwa i związane z tym wyzwania.

Transmisję z Konferencji UTW można zobaczyć tutaj.

Fot. Miłosz Sałaciński (zyciebydgoszczy.pl)

Dr Paweł Kubicki - nowy bloger na StarsiRodzice.pl

Do grona blogerów portalu StarsiRodzice.pl dołączył dr Paweł Kubicki ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Dr Paweł Kubicki jest socjologiem i ekonomistą, członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się m.in. wokół problematyki starzenia się i aktywności społecznej osób starszych, opieki długoterminowej, a także ubóstwa i wykluczenia społecznego. Dr Kubicki jest współpracownikiem wielu organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych. Prowadzi blog www.przyjaznseniorom.pl.

W swoim pierwszym wpisie dr Kubicki porusza temat pomocy finansowej świadczonej przez seniorów swoim dorosłym dzieciom. Serdecznie zapraszamy do lektury, a także do regularnego odwiedzania pozostałych blogów eksperckich na StarsiRodzice.pl.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Karolina Thel (UKSW): starsi pracownicy muszą docenić swój kapitał

- Nie uważam, że państwo jest głównym podmiotem odpowiedzialnym za to, jak będzie wyglądała nasza starość. Osoby aktywne radzą sobie zarówno w pełnieniu obowiązków rodzinnych jak i zawodowych - podkreśliła Karolina Thel w swoim wystąpieniu poświęconym aktywności zawodowej osób starszych.

Według politolog konieczny jest wzrost świadomości współodpowiedzialności za różne wymiary własnej starości. - Brakuje rozmowy o tym, jak ma wyglądać nasza przyszłość - uważa Karolina Thel. Uczestniczka Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej mówiła m.in. o barierach psychologicznych, które towarzyszą osobom starszym na rynku pracy. - Starsi pracownicy sami nie doceniają siebie i tego kapitału, który wnoszą do organizacji - zauważyła politolog. Inne bariery to niepewność zatrudnienia oraz lęk przed konkurencją na rynku pracy. Ponadto starsi ludzie często są niechętni zmianom, przyzwyczajeni do stałych warunków zatrudnienia. Według badaczki konieczna jest większa elastyczność.

Karolina Thel zauważyła również, że zgodnie z wynikami badań wielu Polaków nie lubi i nie chce pracować. Według niej w przypadku stosunku do kwestii aktywności zawodowej nie należy zatem mówić o podziale na starych i młodych lecz raczej o rozróżnieniu między aktywnymi a nieaktywnymi.

Karolina Thel jest politologiem w zakresie polityki społecznej, absolwentką Instytutu Polityki Społecznej i Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Jest doktorantką w Instytucie Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i asystentem na Wydziale Zarządzania Kulturą Wizualną w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Mariusz Klapper (UTW AGH): trzeba uczyć się nowych technologii

- Osoby, które zamykają się na nowe technologie, można porównać do ludzi niepiśmiennych w dawniejszych czasach - stwierdził Mariusz Klapper, informatyk, wykładowca krakowskich Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Podczas Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej mówił m.in. o konieczności korzystania z dobrodziejstw nowoczesnych technologii przez osoby starsze.

Jak podkreślał Mariusz Klapper, w kwestii używania Internetu przez seniorów kluczowe są dwie sprawy. - Po pierwsze należy wiedzieć, jak można korzystać z Internetu i dzięki niemu ułatwić sobie życie. Po drugie trzeba być świadomym, na co trzeba uważać, by nie narazić się na poważne szkody - tłumaczył informatyk. Jak zaznaczył, należy być szczególnie wyczulonym na kwestię naruszania prywatności użytkowników sieci.

Według Mariusza Klappera ważną misją Uniwersytetów Trzeciego Wieku powinno być kształcenie seniorów w zakresie nowych technologii. - Trzeba uczyć nie tylko obsługi komputera, ale też bankomatów, transakcji internetowych czy telefonów komórkowych - podkreślił wykładowca UTW.

Mariusz Klapper jest informatykiem, programistą, wykładowcą na Uniwersytecie Trzeciego Wieku Politechniki Krakowskiej i Uniwersytecie Otwartym AGH.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Dr Joanna Wnęk-Gozdek, Joanna Łaszyn (UP w Krakowie): jak seniorzy randkują w Internecie

Czy możliwa jest miłość w starszym wieku? - Według wyników badań z 1995 roku nie ma różnic między młodymi a seniorami jeśli chodzi o poddawanie się miłości romantycznej. Jedyna różnica polega na tym, że seniorzy dojrzalej mówią o miłości. Prawie 2/3 badanych powyżej 60. roku życia deklarowało zaangażowanie w miłość romantyczną - mówiła dr Joanna Wnęk-Gozdek, która wraz z Joanną Łaszyn z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie przedstawiła wyniki badań nad korzystaniem seniorów z portali randkowych.

- Seniorzy raczej nie mają przyzwolenia społecznego na to, by się zakochać. Na szczęście społeczna percepcja miłości seniorów zmienia się - podkreśliła dr Wnęk-Gozdek.

Według badań przeprowadzanych przez CBOS w 2011 roku tylko 6 % osób powyżej 65. roku życia poznało kogoś przez Internet, a 3 % spotkało się ze znajomym poznanym w ten sposób. Dr Joanna Wnęk-Gozdek i Joanna Łaszyn przeprowadziły swoje badania na podstawie jednego z portali randkowych, który ma najwięcej użytkowników w starszym wieku.

- Część kobiet w swoich anonsach odwołuje się do stereotypu kobiecości, używając takich określeń, jak "domatorka", "niezła kucharka", "romantyczka", "pani domu". Inne kobiety podkreślały swoje atuty za pomocą konkretnych przymiotów: inteligentna, atrakcyjna, mocno stąpająca po ziemi - mówiła Joanna Łaszyn.

Z kolei w przypadku anonsów starszych mężczyzn dominowały cechy typowo męskie, które kojarzone są z chęcią wywołania poczucia bezpieczeństwa u kobiety. - Część mężczyzn określała siebie mianem odpowiedzialnych, opiekuńczych, pracowitych, statecznych, niezależnych finansowo - opowiadała badaczka z UP w Krakowie. Zdecydowanie mniej mężczyzn dawało do zrozumienia, że są osobami nieśmiałymi, niezbyt pewnymi siebie. - Dawali komunikat o własnej bierności w poszukiwaniach partnerki. Pisali: "odezwij się, napisz do mnie" - mówiła Joanna Łaszyn.

Według badaczki sytuacja seniorek jest trudniejsza, bo społeczne przyzwolenie na pozostawanie w relacji z dużo młodszym od siebie mężczyzną jest bardzo niskie - w przeciwieństwie do sytuacji odwrotnej. Ponadto, jak wykazała analiza anonsów na portalu randkowym, starsze kobiety znacznie rzadziej ujawniają w Internecie swoje preferencje co do aktywności seksualnej mężczyzny. Panowie często robią to w sposób otwarty.

Dr Joanna Wnęk-Gozdek jest pracownikiem naukowym w Katedrze Dydaktyki Instytutu Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Joanna Łaszyn jest pracownikiem w Katedrze Pedagogiki Społecznej i Andragogiki Instytutu Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Wojciech Kowalik (AGH): seniorzy, którzy korzystają z Internetu, są bardziej aktywni

- Istnieje bardzo wyraźna różnica pomiędzy fizyczną dostępnością internetu a faktem korzystania z niego przez osoby starsze - stwierdził Wojciech Kowalik, socjolog z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Jak podał naukowiec, ponad 50 % małopolskich seniorów ma dostęp do Internetu, jednak korzysta z niego zaledwie około 20 %. Większość osób twierdzi, że Internet nie jest im potrzebny lub nie umieją z niego korzystać. Zgodnie z wynikami badań, przeszkodą dla wielu seniorów pozostają bariery finansowe oraz technologiczne. Często seniorzy nie posiadają odpowiedniego sprzętu lub w ich miejscu zamieszkania nie ma technicznych możliwości dostarczenia internetu.

- Jeśli mówimy o e-integracji, to musimy pomyśleć o kompleksowym włączeniu seniorów. Występuje zależność pomiędzy aktywnością osób starszych a korzystaniem przez nich z internetu. Można mówić o efekcie synergii - stwierdził Wojciech Kowalik. Socjolog zwrócił uwagę, że w przypadku korzystania z Internetu przez seniorów ważna jest nie tylko infrastruktura, ale przede wszystkim wzbudzenie motywacji, wskazywanie korzyści i rozwijanie kompetencji seniorów.

Wojciech Kowalik jest socjologiem, członkiem Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, doktorantem na Wydziale Zarządzania AGH w Krakowie. Jego zainteresowania naukowe skupiają się głównie wokół socjologii kultury, społecznych i kulturowych aspektów przemian wynikających z rozwoju nowych technologii oraz problematyki adaptacji osób starszych do tych zmian.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Dr Anna Nacher i Piotr Knaś: Jak seniorzy uczestniczą w życiu kulturalnym?

Seniorzy chcą być traktowani podmiotowo, także jeśli chodzi o ich udział w życiu kulturalnym. Jedno z wystąpień podczas Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej poświęcono tematyce uczestnictwa w kulturze osób starszych. Wyniki własnych badań w tym zakresie przedstawili dr Anna Nacher z UJ i Piotr Knaś z Małopolskiego Instytutu Kultury.

Ważnym elementem badania prowadzonego na terenie Krakowa były zapiski jego uczestników na temat własnych praktyk kulturowych. - Były to osoby od 56 do 92 lat, które aktywnie uczestniczą w kulturze miejskiej. Nasze badania nie mają charakteru reprezentatywnego, nie są diagnozą. To raczej pogłębiona analiza sposobów spędzania czasu wolnego przez osoby starsze - podkreślił Piotr Knaś.

Według autorów badania, jednym z podstawowych problemów podnoszonych przez seniorów jest niedostosowanie transportu miejskiego do ich potrzeb, co jest istotne w przypadku chęci uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych, które odbywają się wieczorem. - Inna kwestia to projekt miasta: projektowanie toalet, skwerów, przystanków, punktów usługowych. To istotne dla poczucia bezpieczeństwa w mieście - zaznaczył Piotr Knaś.

Jak się okazuje, jedną z najistotniejszych kwestii dla seniorów pozostaje dostępność informacji na temat inicjatyw kulturalnych. Seniorzy chcą wiedzieć, gdzie i kiedy mogą wziąć udział w interesującym, a jednocześnie bezpłatnym wydarzeniu. Jak podkreślił Piotr Knaś, niska emerytura często pozwala osobom starszym jedynie na zakup zaledwie kilku biletów wstępu na zdarzenia, w których chcieliby uczestniczyć.

- Bardzo wielu projektów dla seniorów nie rozpoczyna się tam, gdzie powinna. Jest wiele osób starszych, które mogłyby zapoczątkować różne działania w domach kultury. Te placówki mogłyby zatrudniać osoby starsze do prowadzenia takiej działalności i przyciągania do niej innych ludzi - uważa Piotr Knaś.

- Można patrzeć na seniorów jako na osoby, które mogą wiele dać innym - dodała dr Anna Nacher.

Dr Anna Nacher jest pracownikiem naukowym w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na teorii mediów w perspektywie kulturoznawczej, studiach genderowych, antropologii audiowizualności, nowych zjawiskach w kulturze współczesnej, przemianach związanych z procesami globalizacyjnymi, badaniach nad dźwiękiem (sound studies). Prowadzi projekt badawczy “Kultura miejsca – węzły i przepływy” realizowany z Małopolskim Instytutem Kultury w Krakowie.

Piotr Knaś to absolwent etnologii oraz europeistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studiów podyplomowych w zakresie ekonomii społecznej na Uniwersytecie Ekonomicznym. Od 2008 roku jest pracownikiem Małopolskiego Instytutu Kultury, w którym koordynuje program Małopolskie Obserwatorium Kultury.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Dr Kubicki: miasto przyjazne seniorom czy ludziom w każdym wieku?

- Miasta przyjazne seniorom to takie, w którym władze, przedsiębiorcy i mieszkańcy uwzględniają różnorodność osób starszych, przeciwdziałają wykluczeniu i promują wnoszony przez seniorów wkład do wszystkich dziedzin życia - mówił dr Paweł Kubicki z SGH na Małopolskim Kongresie Polityki Społecznej.

Dr Kubicki odniósł się do kwestii rozróżnienia między sformułowaniem "aktywna starość" a "aktywne starzenie się". Jak podkreślił, ze względu na błędne tłumaczenie nazwy Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, debatę publiczną zdominowało pierwsze zagadnienie, tymczasem niezwykle istotne jest poświęcenie jak największej uwagi drugiej kwestii. Aktywne starzenie się dotyczy również tych osób, które w chwili obecnej są młode.

Jak podkreślił naukowiec, według niego nie należy mówić o miastach czy gminach przyjaznych seniorom, a raczej o miastach i gminach przyjaznych ludziom w każdym wieku.

Obszary decydujące o tym czy miasto jest przyjazne ludziom, w tym zwłaszcza osobom starszym to m.in. przestrzeń publiczna, mieszkalnictwo, transport, wsparcie środowiskowe i usługi zdrowotne, partycypacja społeczna, aktywność obywatelska i zatrudnienie, szacunek i integracja obywatelska.

- W Polsce seniorzy zwracają uwagę przede wszystkim na bariery związane z fizyczną dostępnością. To ich najbardziej boli. Ci zdrowsi i aktywniejsi koncentrują się na kwestiach związanych z aktywnym uczestnictwem w życiu społeczności lokalnej - stwierdził dr Paweł Kubicki.

Jak podkreślił naukowiec, polskie gminy nie postrzegają osób starszych jako zasobów i nie wysuwają propozycji ich wykorzystania. Z drugiej strony problematyka starzenia się zyskuje na znaczeniu. - Powstają centra senioralne, konkursy na miejsca przyjazne seniorom - zauważył dr Kubicki.

Socjolog z SGH przytoczył ustalenia badań belgijskich naukowców. - Miasta bardzo szybko się zmieniają. Upadek sklepu, zamknięcie lokalnej cukierni - powoduje, że osoby starsze przestają czuć się "u siebie". Jeśli następuje kumulacja tych zdarzeń, osoby starsze zamykają się w swoich domach - podkreślił dr Kubicki.

Naukowiec wspomniał o swoich spostrzeżeniach, zgodnie z którymi gmina Zawichost (woj. świętokrzyskie) to prawdopodobnie jedyna gmina w Polsce, której cała strategia rozwoju nastawiona jest na osoby starsze i niepełnosprawne.

Dr Paweł Kubicki jest pracownikiem naukowym w Instytucie Gospodarstwa Społecznego SGH, ekonomistą i socjologiem. Jest członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego. Uczestniczy w pracach komisji eksperckich ds. osób starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. Jest badaczem zagadnień starości i wieloletnim współpracownikiem licznych organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych. Prowadzi blog www.przyjazneseniorom.pl.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Wiesława Borczyk: mamy w Polsce 425 Uniwersytetów Trzeciego Wieku!

- To nie państwo stworzyło warunki dla edukacji osób starszych. Dokonali tego sami ludzie, którzy przeszli na emeryturę, mieli zbyt dużo wolnego czasu i nie wiedzieli co z nim zrobić - podkreśliła Wiesława Borczyk, szefowa Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW podczas Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej.

Jak zauważyła Wiesława Borczyk, UTW w Polsce są zakładane najczęściej z inicjatywy organizacji pozarządowych, a często również dzięki przychylności samorządów. Według uczestniczki Kongresu warto zakładać stowarzyszenia, gdyż mogą one ubiegać się o dofinansowanie i wsparcie dla działalności UTW. Szefowa Federacji zaznaczyła, że każdy z UTW ma własną ofertę edukacyjną. To zazwyczaj programy autorskie, przygotowane w oparciu o konsultacje z różnymi podmiotami. Inspiracją dla nowych UTW często są oferty edukacyjne tych Uniwersytetów, które mają już długą tradycję działania.

Wiesława Borczyk odwołała się do wspólnego pomysłu UTW i portalu StarsiRodzice.pl o zaangażowaniu starszych osób w pomoc polskim rodzinom zastępczym. 1 października Maciej Zdziarski i szefowa UTW wystąpili o to do Ministra Pracy i Polityki Społecznej Władysława Kosiniaka-Kamysza, który przychylnie odniósł się do inicjatywy.

- Uruchamiamy szkolenie dla starszych wolontariuszy, którzy pomogą rodzinom zastępczym. Wykorzystajmy potencjał ludzi w wieku 55+, bo oprócz tego, że przychodzą do UTW uczyć się, mogą także dać coś od siebie - zaapelowała Wiesława Borczyk.

StarsiRodzice.pl na Kongresie Polityki Społecznej. Drugi dzień poświęcony aktywizacji seniorów

"Poza stereotypem. Aktywizacja 50+" to hasło drugiego dnia Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej, który właśnie się rozpoczyna. Konferencję poprowadzi Maciej Zdziarski, redaktor naczelny portalu StarsiRodzice.pl.

Uczestnicy Kongresu będą rozmawiać dziś o edukacji seniorów, ich udziale w życiu kulturalnym, a także sposobach korzystania z Internetu. Poza tym część konferencji zostanie poświęcona działalności samorządów na rzecz osób starszych. Gorąco zachęcamy do śledzenia relacji z Kongresu, które na bieżąco będą pojawiać się na blogu redakcji StarsiRodzice.pl!

Jak pomóc starzejącym się rodzicom? Rozmowa z Maciejem Zdziarskim w "Tematach dnia" TVP Kraków

"Dzieci przyzwyczajają się do tego, że rodzice tworzą ich świat, uczą wszystkich czynności, pomagają stanąć na nogach - i dosłownie i metaforycznie. Później, po wielu latach, kiedy jesteśmy już dorośli, nagle okazuje się, że z rodzicami zaczyna dziać się coś dziwnego: nagle mniej pamiętają, zaczynają się uskarżać na różne rzeczy. To nowa sytuacja i każdy, kto ma starzejących się rodziców, musi się z nią zmierzyć" - mówił Maciej Zdziarski, który był wczoraj gościem "Tematów dnia" w TVP Kraków.

Redaktor naczelny StarsiRodzice.pl mówił o znaczeniu dobrych relacji dorosłych dzieci ze starzejącymi się rodzicami. Opowiadał także o tym, na co zwrócili mu uwagę eksperci - jego rozmówcy w książce "StarsiRodzice.pl. Recepty na dobrą starość". Poruszył m.in. powszechny wśród polskich seniorów nawyk niepotrzebnego zażywania zbyt dużej ilości leków oraz odwołał się do znaczenia aktywności w życiu osób starszych. Szef portalu StarsiRodzice.pl mówił także o tym, że warto myśleć zawczasu o własnej starości.

"Po pierwsze trzeba uruchomić wyobraźnię w odniesieniu do swoich rodziców, a po drugie - zajmując się starzeniem swoich rodziców, zadbać o samego siebie. Procesy demograficzne pokazują, że będziemy żyć dłużej. To znaczy, że po przejściu na emeryturę będziemy mieli mnóstwo czasu, który trzeba będzie zagospodarować" - zauważył Maciej Zdziarski.

Całą rozmowę można obejrzeć, klikając w ten link.

Red. nacz. StarsiRodzice.pl w "Kronice" TVP Kraków: nie odwracajmy głowy od starzenia się rodziców

Zachęcamy do obejrzenia interesującego materiału na temat starości, który pojawił się we wczorajszym wydaniu "Kroniki" w TVP Kraków. W programie wypowiadają się uczestnicy trwającego Małopolskiego Kongresu Polityki Społecznej "(Nie)czekając na starość", w tym m.in. Maciej Zdziarski, red. nacz. StarsiRodzice.pl.

W materiale główną uwagę poświęcono zagadnieniu aktywności osób starszych i ich udziałowi w życiu społecznym. "Zachęcać seniorów do tego, by korzystali z kultury i rozrywki mogą ich dzieci. Dlatego powstał portal StarsiRodzice.pl" - informuje reporterka "Kroniki".

"Trzeba zrobić wszystko, by od starzenia się rodziców nie odwracać głowy, bo to najgorsze, co może ich spotkać" - mówi Maciej Zdziarski dla TVP Kraków.

Materiał można obejrzeć, klikając w ten link.